Gjuhë të folura në Meksikë
Meksika është një vend jashtëzakonisht i ndryshëm, si biologjikisht (konsiderohet si "megadiverse" dhe është ndër pesë vendet më të mira në botë në aspektin e biodiversitetit) dhe kulturore. Spanjisht është gjuha zyrtare e Meksikës, dhe pak më shumë se 60% e popullsisë është mestizo, domethënë një përzierje e trashëgimisë indigjene dhe evropiane, por grupet indigjene përbëjnë një pjesë të konsiderueshme të popullsisë dhe shumë prej këtyre grupeve ende ruajnë traditat e tyre dhe flasin gjuhën e tyre.
Gjuhët e Meksikës
Qeveria meksikane njeh 62 gjuhë indigjene që ende fliten sot, megjithëse shumë linguistë pohojnë se në fakt janë mbi 100. Mospërputhja është për shkak të faktit se shumë prej këtyre gjuhëve kanë disa variante që nganjëherë konsiderohen gjuhë të ndryshme. Tabela e mëposhtme tregon gjuhët e ndryshme të folura në Meksikë me emrin e gjuhës siç quhet nga folësit e atij gjuhe që shfaqen në kllapa dhe numri i folësve.
Gjuha indigjene që është folur nga grupi më i madh i njerëzve deri më tani është Náhuatl, me mbi dy milion e gjysmë folës. Náhuatl është gjuha e folur nga njerëzit e Mexica (shqiptuar mehshe -ka ), të cilëve u referohemi edhe disa herë si Aztekë, të cilët jetojnë kryesisht në pjesën qendrore të Meksikës. Gjuha e dytë më e folur indigjene është Maya , me rreth një milion e gjysmë folës. Maya jeton në Chiapas dhe Gadishullin Jukatan .
Gjuhët indigjene meksikane dhe numri i folësve
Nahuatl | 2563000 |
Maya | 1490000 |
Zapoteco (Diidzaj) | 785000 |
Mixteco (ñuu savi) | 764000 |
Otomí (ñahñu) | 566000 |
Tzeltal (k'op) | 547000 |
Tzotzil ose (batzil k'op) | 514000 |
Totonaca (tachihuiin) | 410,000 |
Mazateco (ha shuta enima) | 339000 |
Chol | 274000 |
Mazahua (jñatio) | 254000 |
Huasteco (tének) | 247000 |
Chinanteco (tsa jujmi) | 224000 |
Purépecha (tarasco) | 204000 |
Mixe (ayook) | 188000 |
Tlapaneco (mepha) | 146,000 |
Tarahumara (rarámuri) | 122,000 |
Zoque (o'de püt) | 88,000 |
Mayo (yoreme) | 78,000 |
Tojolabal (tojolwinik otik) | 74,000 |
Chontal de Tabasco (yokot'an) | 72,000 |
Popoluca | 69,000 |
Chatino (cha'cña) | 66.000 |
Amuzgo (tzañcue) | 63,000 |
Huichol (wirrárica) | 55,000 |
Tepehuán (o'dam) | 44,000 |
Triqui (driki) | 36,000 |
Popoloca | 28,000 |
Cora (naayeri) | 27,000 |
Kanjobal | (27,000) |
Yaqui (yoreme) | 25,000 |
Cuçikoka (nduudu yu) | 24,000 |
Mame (qyool) | 24,000 |
Huave (mero ikooc) | 23,000 |
Tepehua (hamasipini) | 17,000 |
Pame (xigüe) | 14,000 |
Chontal de Oaxaca (rrjedhshëm xanuk) | 13,000 |
Chuj | 3,900 |
Chichimeca jonaz (uza) | 3,100 |
Guarijío (varojío) | 3,000 |
Matlatzinca (botuná) | 1,800 |
Kekchí | 1,700 |
Chocholteca (chocho) | 1,600 |
Pima (otam) | 1,600 |
Jacalteco (abxubal) | 1,300 |
Okuilteco (tlahuica) | 1,100 |
Seri (konkaak) | 910 |
Quiche | 640 |
Ixcateco | 620 |
gjuhët kakçikel | 610 |
Kikapú (kikapoa) | 580 |
Motozintleco (mochó) | 500 |
Paipai (akwa'ala) | 410 |
Kumiai (kamia) | 360 |
Ixil | 310 |
Pápago (tono ooh'tam) | 270 |
Cucapá | 260 |
Cochimí | 240 |
Lacandón (hach t'an) | 130 |
Kiliwa (k'olew) | 80 |
Aguacateco | 60 |
Teco | 50 |
Të dhënat nga CDI, Komision Nacional për Parandalimin e Pengimeve