Gjuhët indigjene meksikane

Gjuhë të folura në Meksikë

Meksika është një vend jashtëzakonisht i ndryshëm, si biologjikisht (konsiderohet si "megadiverse" dhe është ndër pesë vendet më të mira në botë në aspektin e biodiversitetit) dhe kulturore. Spanjisht është gjuha zyrtare e Meksikës, dhe pak më shumë se 60% e popullsisë është mestizo, domethënë një përzierje e trashëgimisë indigjene dhe evropiane, por grupet indigjene përbëjnë një pjesë të konsiderueshme të popullsisë dhe shumë prej këtyre grupeve ende ruajnë traditat e tyre dhe flasin gjuhën e tyre.

Gjuhët e Meksikës

Qeveria meksikane njeh 62 gjuhë indigjene që ende fliten sot, megjithëse shumë linguistë pohojnë se në fakt janë mbi 100. Mospërputhja është për shkak të faktit se shumë prej këtyre gjuhëve kanë disa variante që nganjëherë konsiderohen gjuhë të ndryshme. Tabela e mëposhtme tregon gjuhët e ndryshme të folura në Meksikë me emrin e gjuhës siç quhet nga folësit e atij gjuhe që shfaqen në kllapa dhe numri i folësve.

Gjuha indigjene që është folur nga grupi më i madh i njerëzve deri më tani është Náhuatl, me mbi dy milion e gjysmë folës. Náhuatl është gjuha e folur nga njerëzit e Mexica (shqiptuar mehshe -ka ), të cilëve u referohemi edhe disa herë si Aztekë, të cilët jetojnë kryesisht në pjesën qendrore të Meksikës. Gjuha e dytë më e folur indigjene është Maya , me rreth një milion e gjysmë folës. Maya jeton në Chiapas dhe Gadishullin Jukatan .

Gjuhët indigjene meksikane dhe numri i folësve

Nahuatl 2563000
Maya 1490000
Zapoteco (Diidzaj) 785000
Mixteco (ñuu savi) 764000
Otomí (ñahñu) 566000
Tzeltal (k'op) 547000
Tzotzil ose (batzil k'op) 514000
Totonaca (tachihuiin) 410,000
Mazateco (ha shuta enima) 339000
Chol 274000
Mazahua (jñatio) 254000
Huasteco (tének) 247000
Chinanteco (tsa jujmi) 224000
Purépecha (tarasco) 204000
Mixe (ayook) 188000
Tlapaneco (mepha) 146,000
Tarahumara (rarámuri) 122,000
Zoque (o'de püt) 88,000
Mayo (yoreme) 78,000
Tojolabal (tojolwinik otik) 74,000
Chontal de Tabasco (yokot'an) 72,000
Popoluca 69,000
Chatino (cha'cña) 66.000
Amuzgo (tzañcue) 63,000
Huichol (wirrárica) 55,000
Tepehuán (o'dam) 44,000
Triqui (driki) 36,000
Popoloca 28,000
Cora (naayeri) 27,000
Kanjobal (27,000)
Yaqui (yoreme) 25,000
Cuçikoka (nduudu yu) 24,000
Mame (qyool) 24,000
Huave (mero ikooc) 23,000
Tepehua (hamasipini) 17,000
Pame (xigüe) 14,000
Chontal de Oaxaca (rrjedhshëm xanuk) 13,000
Chuj 3,900
Chichimeca jonaz (uza) 3,100
Guarijío (varojío) 3,000
Matlatzinca (botuná) 1,800
Kekchí 1,700
Chocholteca (chocho) 1,600
Pima (otam) 1,600
Jacalteco (abxubal) 1,300
Okuilteco (tlahuica) 1,100
Seri (konkaak) 910
Quiche 640
Ixcateco 620
gjuhët kakçikel 610
Kikapú (kikapoa) 580
Motozintleco (mochó) 500
Paipai (akwa'ala) 410
Kumiai (kamia) 360
Ixil 310
Pápago (tono ooh'tam) 270
Cucapá 260
Cochimí 240
Lacandón (hach t'an) 130
Kiliwa (k'olew) 80
Aguacateco 60
Teco 50

Të dhënat nga CDI, Komision Nacional për Parandalimin e Pengimeve